Wiele mówi się o negatywnych skutkach, jakie może nieść ze sobą oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Najbardziej narażone na choroby i przykre dolegliwości są dzieci. W jaki sposób możemy ochronić je przed smogiem?
Czym jest smog?
Podczas bezwietrznej, mglistej pogody zanieczyszczenia obecne w powietrzu przybierają wyczuwalną i dostrzegalną dla nas formę smogu. W jego skład wchodzą w głównej mierze pyły zawieszone PM2.5 i PM10, czyli mikroskopijne cząstki stałych i ciekłych substancji. Większość obecnych w powietrzu związków to produkty spalania, takie jak tlenki węgla, siarki, azotu, węglowodory czy rakotwórczy benzo[a]piren.
Przyczyny smogu
Spaliny samochodowe, instalacje przemysłowe, energetyka węglowa – wszystkie one produkują ogromne ilości zanieczyszczeń, które trafiają do atmosfery. Jednak największym źródłem smogu są gospodarstwa domowe i związana z nimi niska emisja. W prywatnych domach bardzo często stosowane są stare kotły grzewcze i najgorszej jakości opał (muł, flot, śmieci). W ten sposób emitowane są do powietrza pyły zawieszone i inne szkodliwe związki, które trafiają do naszego organizmu z każdym wdechem, powodując szereg chorób i dolegliwości.
Smog a zdrowie dziecka
Smog wywiera wpływ na zdrowie dziecka już w okresie prenatalnym. Niektóre związki, takie jak WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) pokonują barierę łożyskową i przedostają się do krwioobiegu płodu. Powoduje to różnego rodzaju wady rozwojowe i sprawia zagrożenie dla ciąży. Częściej dochodzi do poronienia lub przedwczesnych porodów, a dzieci przychodzą na świat z mniejszym obwodem główki i niższą masą urodzeniową. W późniejszym czasie skutkuje to również mniejszą objętością płuc, częstszymi zapaleniami dróg oddechowych, astmą, a nawet gorszymi zdolnościami poznawczymi i wolniejszym rozwojem umysłowym. Dlatego tak ważne jest, żeby w trakcie ciąży unikać kontaktu z zanieczyszczeniami.
W pierwszych latach życia konsekwencje oddychania brudnym powietrzem wciąż mogą nieść bardzo przykre skutki. Ponieważ dzieci nie mają w pełni rozwiniętych dróg oddechowych (konkretnie błony śluzowej) oraz mają tendencję do oddychania przez usta, nieprzefiltrowane powietrze prowadzi do podrażnienia błony śluzowej, a w konsekwencji częstszych infekcji. Znacznie zwiększa się ryzyko astmy, zapalenia płuc i oskrzeli oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Szkodliwe drobinki pyłów i gazów przedostają się do płuc i układu krwionośnego. Ich działanie zwiększa ryzyko miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca. Przy długiej ekspozycji na te substancje, w skrajnych przypadkach może dojść do nowotworu płuc i krtani.
Zanieczyszczenie powietrza wpływa również na układ nerwowy. Liczne badania wykazały, że dzieci, które były narażone na działanie smogu (szczególnie w okresie prenatalnym) w późniejszych latach wykazują niższy poziom inteligencji, problemy z zachowaniem, objawy ADHD, a nawet – skłonności do depresji i zaburzenia lękowe. Wykazano również wyraźny związek między wysokimi stężeniami szkodliwych związków w powietrzu, a szybszym starzeniem się mózgu i gorszymi wynikami w nauce.
Sposoby ochrony
Negatywne skutki wywoływane przez smog, mogą wydawać się przytłaczające. Na szczęście istnieją sposoby, żeby zminimalizować jego wpływ na zdrowie dziecka.
Przebywając na zewnątrz najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z maski antysmogowej. Coraz więcej producentów oferuje modele dedykowane dzieciom, w odpowiednim rozmiarze i z ładnymi wzorami. Jeśli nie ma takiej możliwości, zachęcaj dziecko, żeby oddychało przez nos – jest to naturalny filtr powietrza. Warto kontrolować jakość powietrza na stronie GIOŚ lub poprzez aplikacje mobilne i w dni o wysokim stężeniu zanieczyszczeń nie wychodzić z domu. W wolnych chwilach wyjeżdżaj z dzieckiem poza miasto lub wybieraj się na spacer do parku, a w trakcie jazdy rowerem lub samochodem wybieraj mniej ruchliwe trasy. Podróżując w godzinach szczytu zamknij okna i ustaw wentylację na tryb zamknięty.
W domu, w miarę możliwości, przeznacz dla dziecka ten pokój, którego okna nie wychodzą na ruchliwą ulicę oraz zadbaj o czyste powietrze wewnątrz. W tym celu najlepiej sprawdzają się oczyszczacze powietrza. Wśród wielu producentów aktualnym liderem jest firma Sharp. W swoich urządzeniach wykorzystuje wysokiej klasy filtry HEPA oraz węgiel aktywny, które usuwają z powietrza nawet do 99,97% pyłów zawieszonych, alergenów, bakterii i lotnych związków organicznych. Największą popularnością cieszy się model Sharp KC-D40EUW, który dzięki funkcji nawilżania i jonizacji utrzymuje odpowiedni mikroklimat w pomieszczeniu. W niewielkim stopniu oczyszczanie powietrza może wspomóc obecność w domu filtrujących roślin doniczkowych.Zadbaj też o odpowiednią dietę dziecka. Pożywienie powinno być bogate w witaminy grupy B, C, D i E oraz selen, które pełnią rolę antyoksydantów oraz wspomagają organizm w walce ze skutkami smogu.
